جامعه‌ی عبوس و بدون شادی، موردپسندِ اسلام نیست

حجت‌الاسلام والمسلمین کلباسی در گفت‌وگو یی : با تبریک ایام دهه کرامت و با اشاره به اینکه ما باید بدانیم شادی در جامعه ما چگونه است و در چه وضعیتی به سر می‌بریم و عوامل و راه‌های مقابله با رفع غم و اندوه در جامعه چیست، اظهار کرد: اینها بحث‌های بسیار مهم اجتماعی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی هستند که مسائل بسیار مهمی‌اند و نیاز به تحقیق و بررسی بسیار گسترده‌ای دارد. الگو و نمونه‌هایی که دین اسلام از جامعه اسلامی مطرح می‌کند یک جامعه غم‌زده نیست، بلکه جامعه اسلامی دارای حیاتی پویا و نشاط معنوی دارد.

وی ادامه داد: یک جامعه عبوس، گرفته و بدون نشاط و شادی هرگز در اسلام مورد پسند نیست و مورد رضایت قرآن و عترت قرار ندارد. جامعه‌ای که اسلام و قرآن آن را تفسیر می‌کند، یک جامعه با نشاط و بشاش است و اگر غم و اندوهی هم وجود دارد، آن غم و اندوه باید در لابه‌لای شادی باشد، نه اینکه چهره غم در جامعه بیشتر باشد.

این کارشناس مهدویت یادآور شد: شادی و نشاطی که مد نظر اسلام است سطحی نیست، بلکه ریشه در اعماق وجود انسان دارد. در بسیاری از جوامع سعی می‌کنند نشان بدهند که غم و غصه‌ای وجود ندارد و با برنامه‌ها و حرکاتی یک لایه‌ای از شادمانی سطحی را در جامعه به وجود می‌آورند، مثل اینکه بخواهیم بر روی زباله‌ها یک پوششی با نقش و نگار زیبا بکشیم، ولی درونش پر از مشکلات باشد. این شادی مدنظر اسلام نیست، بلکه باید از اساس انسان شاد باشد.

شادی باید از عمق وجود افراد جامعه بیرون بیاید، اگر صرفاً به شادی ظاهری تاکید داشته باشیم انسان‌ها همچون رباطی می‌شوند که به آنها دستور می‌دهند شاد باشندکلباسی تاکید کرد: شادی و نشاط معنوی در اسلام از معرفت سرچشمه می‌گیرد و ریشه حقیقی دارد. یک فردِ ناراحتی که می‌خواهد ظاهر خود را شاد نشان بدهد، خیلی مورد تایید نیست؛ چراکه شادی باید از عمق وجود افراد جامعه بیرون بیاید، اگر صرفاً به شادی ظاهری تاکید داشته باشیم انسان‌ها همچون رباطی می‌شوند که به آنها دستور می‌دهند که شاد باشند، ولی وقتی نشاط معنوی و معرفتی از اعماق وجود انسان‌ها شکل بگیرد، دیگر با چنین مشکلاتی روبه‌رو نیستم. کسی که اهل معرفت و نشاط باشد، در لحظه زندگی می‌کند.

او با بیان اینکه انسان با معرفت و شناخت می‌تواند دستاوردهای زیادی از زندگی شاد و با نشاط داشته باشد، گفت: اینکه برای افراد در هیچ زمانی هیچ مشکلی به وجود نیاید، امکان‌پذیر نیست؛ بلکه انسانی که شادیِ او از اعماق وجودش و با معرفت باشد در شدیدترین مشکلات هم مغلوب نمی‌شود و دچار خوف و حزن نمی‌شود. انسانی که از طریق دستورات دینی شادی را به دست بیاورد، اگر حتی مشکلی برای او پیش بیاید مثل گیاهی می‌ماند که یک باد سردی به او می‌زند و پژمرده می‌شود، ولی چون ریشه‌اش قوی است سریع خود را بازسازی می‌کند.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: در نهایت زندگی‌ای که خداوند برای انسان در نظر گرفته است رسیدن به شادمانی است و از ویژگی‌های بهشتی که در انتظار افراد است این مطلب در آن وجود دارد که هیچ غم و غصه‌ای برای انسان‌ها نیست و این هدف و مسیر متفاوت با شادی سطحی و ظاهری است که در برخی جوامع وجود دارد. برای رسیدن به شادی باید بحث‌های معرفتی در جامعه و چارچوب‌های فکری صحیح افزایش پیدا کند. اولیای الهی در شدیدترین مصیبت‌ها هم استوار بوده‌اند، چراکه ریشه‌های آنها نیرومند بود و از محور اصلی عناصر معرفتی بهره می‌بردند.

کلباسی افزود: دستورات اخلاقی‌ای که ضدگرفتی، غم‌زدگی‌ و مصیبت‌زدگی است باید در جامعه ترویج پیدا کند. از جمله این دستورات را ما می‌توانیم در عباداتی همچون نماز جماعت، صله رحم، دستگیری از فقرا، رسیدگی به پدر و مادر و… ببینیم. اینگونه رفتارها نشاط را در زندگی افراد جامعه به پا می‌کنند. شرکت در اجتماعات مثمرثمر هیجان‌های معنوی را برای انسان‌ها به دنبال دارد. از این طریق در مسیر نشاط و سرور قرار می‌گیریم. به زندگی افرادی که اهل خیر هستند دقت کنید می‌بینیم که گرفتگی در زندگی آنها خیلی معنا پیدا نمی‌کند ولی فردی که می‌خواهد برای به دست آوردن شادی کاذب به سمت مواد مخدر برود در لحظه شاید به شادی برسد ولی در پایان تمامش برای او ضرر است.