نحوه نادرست نگهداری حیوانات در باغ‌وحش‌های کشور

به گزارش واحد خبری سیده آمل ، باغ وحش وکیل‌آباد مشهد که در سال ۱۳۵۹ و پس از انتقال از مکان اولیه خود در منطقه خواجه‌ربیع، در زمینی به مساحت ۴ هکتار تاسیس شد، روزگاری به‌عنوان بزرگ‌ترین باغ وحش ایران شناخته می‌شد، اما امروز پس از سه دهه فعالیت به دلایلی مانند گسترش شهر و قرارگیری در حریم آن، اخذنکردن پروانۀ بهره‌برداری سازمان حفاظت از محیط‌زیست و همچنین آنچه نگهداری نامناسب و غیراستاندارد حیوانات خوانده می‌شود، از سوی سازمان‌های مردم‌نهاد و سازمان‌های مسئول برای جابه‌جایی و استانداردسازی تحت فشار قرار دارد.

در ماه‌های اخیر و با ورود رسانه‌ها و حساس‌شدن افکار عمومی، موضوع باغ وحش وارد مرحله‌ای تازه‌ شده است. زمزمه‌های تعطیلی باغ وحش و جمع‌آوری گونه‌های امانی، ورود برخی چهره‌های استانی همانند امیر شهلا، عضو شورای اسلامی شهر مشهد، به این موضوع و همچنین فیلم‌هایی که از مجموعه باغ وحش وکیل‌آباد در فضای مجازی پخش شده و بازخوردهای متفاوت کاربران را به همراه داشته، از جمله حواشی‌ای است که پیرامون این موضوع به‌وجود آمده است.

با توجه به اهمیت این موضوع و برای تبیین ابعاد مختلف آن، ایسنا، به مصاحبه‌ها و گزارش‌هایی پیرامون این موضوع خواهد پرداخت. آنچه در ادامه می‌خوانید، مصاحبه‌ای است با فلور خواجوی، فعال حقوق حیوانات.

چرا باغ وحش؟

فلور خواجوی در گفت‌وگو بی با اشاره به اینکه در هنگام صحبت کردن از یک باغ وحش باید موارد بسیاری را مورد توجه قرار داد، اظهار ‌کرد: اساساً برای ایجاد یک باغ وحش باید پروتکل‌ها و استاندارهای بسیاری رعایت شود؛ از فضای نگهداری و خوراک حیوانات گرفته تا رسیدگی و مراقبت‌هایی که باید توسط مسئولین آموزش‌دیده انجام شود؛ اما بحث تنها به این‌جا ختم نمی‌شود و سٶال اساسی که باید پیش از طرح موضوع وجود باغ وحش و استانداردهای آن مطرح شود این است که ما چرا به حضور حیوانات در باغ وحش‌ها نیاز داریم؟

وی ادامه داد: معمولا چهار دلیل برای لزوم وجود باغ وحش‌ها از سوی موافقان باغ وحش مطرح می‌شود که شامل «تفریح و سرگرمی»، «آموزش به مردم»، «تحقیقات علمی» و نهایتا «کمک به حفاظت از گونه‌ها» می‌شود، اما در برابر تمام این استدلال‌ها مواردی وجود دارد که خلاف آن را ثابت می‌کند.

خواجوی تصریح کرد: برای نمونه اینکه باغ وحش‌ها چگونه باعث تفریح مردم می‌شوند یا اینکه فرآیند آموزش در جایی که حیوان محبوس است و هیچ‌کدام از رفتارهای طبیعی که در حیاط وحش به صورت آزاد مشاهده می‌شود را انجام نمی‌دهد، چگونه است؟ همچنین تحقیقات علمی چه هستند و به چه صورتی انجام می‌شوند یا اینکه تاکنون کدام‌یک از گونه‌هایی که در حال انقراض بودند توسط باغ وحش‌ها به طبیعت بازگشتند و از نسلشان حفاظت شده است؟ همگی جای سٶال دارد.

به باغ وحش‌ها به چشم یک بنگاه اقتصادی نگاه می‌شود

وی با بیان اینکه «این استدلال که امکان رهاسازی حیواناتی که در باغ وحش پرورش یافته‌اند وجود ندارد معمولا برای فرار از پاسخ به این سوال است که دلیل پرورش این حیوانات در اسارت چیست، مطرح می‌شود»، خاطرنشان کرد: با وجود اینکه در حال حاضر امکان رهاسازی کامل حیواناتی که در باغ وحش پرورش یافته‌اند وجود ندارد، اما باید چه کنیم که از پرورش حیوانات در اسارت و در نتیجه اجبار برای نگهداری آن‌ها در اسارت و در آن قفس‌های بسیار بد، نامطبوع و ناخوشایند جلوگیری کنیم؟ آیا مسئولین باغ وحش می‌توانند به این سئوال پاسخ دهند تا بتوانیم نتیجه بگیریم که این نسل آخرین نسلی است که در باغ وحش و در اسارت زندگی خواهند کرد.

این فعال حقوق حیوانات افزود: این در حالی است که توله‌کشی‌، توله‌گیری و زادآوری‌ها در باغ وحش‌ها به دلیل نیاز آن‌ها به حیوان به عنوان یک بنگاه اقتصادی و جلب مردم برای اهداف تفریحی در حیات خلوت باغ وحش‌ها و به دور از چشم مردم همچنان ادامه دارد.

باغ وحش، حیوانات را از تمام زندگی محروم می‌کند

وی با انتقاد از نحوه نگهداری حیوانات در باغ‌وحش‌های کشور، عنوان کرد: معضل دیگر نحوه نگهداری حیوانات است. هرکدام از حیوانات سبک خاص و قوانین و قواعد بسیار منظمی برای زندگی خود دارند و فرآیند جفت‌گیری و جفت‌یابی و همچنین بین مادر و پدر و بچه‌هایشان ارتباطات شگفت‌انگیزی وجود دارد که طبیعتاً بودن در یک فضای محدود آن‌ها را از تمام زندگی محروم می‌کند. این در حالی است که ما ادعای آموزش چیزی را به مردم می‌دهیم که هیچ‌کدام از ارکان آموزشی آن در فضای باغ وحش مهیا نیست.

خواجوی با بیان اینکه «چالش باغ وحش‌ها تنها مختص به ایران نیست»، گفت: بحث باغ وحش‌ها موضوعی است که مانند بسیاری از موارد مشابهی مثل آزمایش روی حیوانات، تجارت حیوانات و قاچاق حیوانات در تمام کشورهای پیشرفته دنیا در جریان است و به نظر می‌آید تا تاریخ هست این بحث‌ها هم هست. حالا ممکن است دچار فراز و نشیب‌هایی شود و در برخی از مواقع به نفع بعضی از گروه‌ها رقم بخورد، اما به هر حال وجود دارد.

وی با اشاره به انقراض باغ وحش‌های انسانی دوران باستان، ادامه داد: امیدواریم این اتفاق برای باغ وحش‌های حیوانی هم بیفتد و این باغ وحش‌ها منقرض شوند، نه موجوداتی در آن‌ها به سر می‌برند. به دلیل اینکه وجود حیوانات برای بقای انسان هم بسیار مهم است و متاسفانه معمولا هم دولت‌ها و هم فعالان محیط زیست و حیاط وحش کم‌تر به آن می‌پردازند و باید دانست که زندگی سالم و سلامت انسان به زندگی سالم و سلامت تمام گونه‌های جانوری در طبیعت و به شکل آزاد بستگی دارد.

این فعال حقوق حیوانات با توجه به وضعیت موجود در باغ وحش وکیل‌آباد مشهد حداقل اقدام ممکن را استاندارسازی فضای نگهداری حیوانات  در این باغ وحش و خارج کردن گونه‌های ممنوعه از باغ وحش عنوان کرده و خاطرنشان می‌کند: ما همیشه این را تکرار می‌کنیم که باغ وحش خوب باغ وحشی است که تعطیل باشد.

حقوق حیوانات در کشور مغفول مانده است

وی همچنین با انتقاد از مغفول ماندن بحث حقوق حیوانات در کشور و نگاه فانتزی به آن، تصریح می‌کند: در این مورد نمی‌خواهیم وارد بحث مقایسه حقوق بشر و حقوق حیوانات شویم، اما می‌خواهیم این موضوع را مطرح کنیم که هنگامی که صحبت از حقوق حیوانات می‌شود صرفا به این دلیل است که واقعا حقوق این موجودات تضییع می‌شود و اولین رکن اساسی هر موجودی که اساسا مفهوم حق و حقوق از آن نشات می‌گیرد، یعنی آزادی آنان مورد بی توجهی قرار می‌گیرد و امیدوارم روزی حقوق حیوانات، نه چیزی بیش‌تر و نه کم‌تر از حقوق بشر مورد توجه قرار گیرد.