برنج ایران دریک بام و دو هوای واردات و صادرات

صادرات برنج آزاد شده و بازتاب این خبر واکنش‌های زیادی را در پی داشته است. برخی‌ها معتقدند کشوری که ناچار است برای تأمین برنج داخلی هرساله بیش از یک هزار تن برنج از کشورهای مختلف وارد کند، چطور می‌تواند صادرکننده برنج باشد. این خبر تبعات زیادی را بین تولیدکنندگان برنج داشت و مهم‌ترین آن این بود که قیمت این محصول به‌ازای هر کیلو به ۱۷ هزار تومان هم رسید و این قیمت صعودی مصرف‌کننده ایرانی را تحت‌فشار قرار خواهد داد، زیرا به جرات می توان گفت برنج غذای اصلی مردم ایران است و براساس آمار، هر ایرانی سالانه بیش از ۴۰ کیلوگرم برنج مصرف می‌کند. بالارفتن قیمت محصول برنج ایرانی یا میزان برنج را در سبد روزانه مردم کم می‌کند یا به‌ناچار مجبور می‌شوند برنج خارجی را بر سر سفره خود بیاورند.

به گزارش واحد خبری سیده آمل: غلامرضا خانکشی‌پور، رئیس کارگروه امکان‌سنجی خودکفایی برنج کشور، در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع صادرات برنج از زمانی مطرح شد که قیمت ارز در کشور بالا رفت اظهار داشت: وقتی تولید داخل با توجه به قیمت جهانی مزیت پیدا کرد، در مقطع کنونی می‌توانیم برنج خودمان را به بازارهای جهانی صادر کنیم؛ زیرا این کار در حال حاضر برای کشاورز صرفه اقتصادی دارد.

عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات برنج، در ادامه خاطرنشان می‌کند: نکته مهم اینجاست که برنج ما از نظر کیفیت نسبت به برنج‌های تولیدشده در دنیا ارجحیت دارد؛ درحالی‌که برنج وارداتی به داخل کشور از نظر کیفیت با وجود استاندار، نسبت به برنج ایرانی، درجه ‌دو و سه به‌حساب می‌آید. همیشه این موضوع مطرح بوده است که اگر برنج ایرانی صادر شود، حدود دو تا سه کیلو برنج به‌جای آن می‌تواند به کشور وارد شود و به این ترتیب، امنیت غذایی حفظ می‌شود.

وی در ادامه تأکید می‌کند: درصورتی‌که ما به بازارهای جهانی برنج صادر کنیم، با ارز آن می‌توانیم برنج بیش‌تری وارد کنیم. در این میان کشاورز ایرانی می‌تواند برنج خود را که به‌دلیل فضای رقابتی ایجادشده بین تاجران برنج ایرانی و برنج خارجی روی دستش ‌مانده، با قیمت مناسب صادر کند.

این کارشناس حوزه برنج تصریح می‌کند: به‌عنوان کارشناس در این حوزه، معتقدم این موضوع زیانی به ما وارد نمی‌کند و با توجه به قیمت ارز می‌توان گفت بحث صادرات به نفع تولیدکننده داخلی است، به‌شرط این‌که این اتفاقات دائمی نباشد. هر یک کیلو برنج صادراتی می‌تواند ۵ کیلو برنج وارد کند

عزیز‌الله شهیدی‌فر، رئیس جهاد کشاورزی استان مازندران، نیز درباره بحث صادرات برنج همچنین افزود: بعد از سال‌ها برنج ایران به کانادا و اروپا صادر شده و این صادرات و پیداشدن بازار برای برنج ایرانی در اروپا نشان می‌دهد که برنج ایرانی کاملاً سالم است.

وی در ادامه تصریح می‌‌کند: قیمت هر یک کیلو برنجی که از ایران صادر می‌شود برابر با پنج کیلو برنج وارداتی است و این نشان می‌دهد که مرغوبیت برنج ایرانی و ارزش آن در بازارهای جهانی زیاد است.

شهیدی‌فر با اشاره به این‌که قرار است صادرات برنج از مازندران کلید بخورد، ادامه داد: این مرکز بین‌المللی قرار است پایانه صادرات برنج شود و برنج‌های صادراتی پس از ورود به این پایانه به کشورهای مقصد رهسپار شود.

وی با اشاره به این‌که واردات برنج سالانه ارز زیادی را از کشور خارج می‌کند در ادامه گفت: صادرات می‌تواند ارزی را که از واردات یک ‌میلیون تن برنج از کشور خارج می‌شود، بازگرداند که این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک موضوع مهم در زمان تحریم‌ها مطرح شود و عاملی برای ارزآوری به کشور شود. سود صادرات به جیب دلال می‌رود نه برنج‌کار محمد جعفری فشارکی، مدیرعامل مجمع خبرگان کشاورزی، نظر دیگری دارد و معتقد است باید دولت به تولیدکننده و مصرف‌کننده یارانه دهد تا مصرف‌کننده داخلی برنج داخلی مصرف کند.

وی با تاکید بر اینکه اصولاً وقتی در کشور بحث صادرات به میان می‌آید که مازاد تولید داشته باشیم و اضافه آن به خارج از کشور صادر شودافزود: امنیت غذایی برای ما بسیار مهم است و ایرانی‌جماعت نیز برنج داخلی را به برنج خارجی ترجیح می‌دهند؛ چون برنج خارجی مبنای مشخصی برای تولید ندارد و برخی‌ها می‌گویند این برنج در کارخانه‌ها و با ترکیب مواد مختلف تهیه می‌شود.

جعفری فشارکی با اشاره به این‌که طب سنتی نیز بر استفاده از برنج ایرانی تأکید دارد ادامه می‌دهد: برای کاهش بیماری‌ها، طب سنتی توصیه می‌کند که از برنج تولید داخلی استفاده شود. مسلماً اگر دولت از مصرف‌کننده و تولیدکننده حمایت کند، برنج داخلی در داخل مصرف می‌شود؛ یعنی دولت باید از دو طرف حمایت کند تا برنج صادر نشده و ایرانی بتواند برنج ایرانی مصرف کند.

وی با گلایه از این‌که اتاق کشاورزی در ایران تشکیل نشده است، ادامه می‌دهد: اتاق بازرگانی تنها چند تشکل فعال است و مشکل این‌جاست که اتاق کشاورزی نداریم. زیرا وجود این اتاق می‌توانست چنین مشکلاتی را برطرف کند.

فشارکی با اشاره به این‌که تولیدکننده در بحث صادرات چیزی به‌دست نمی‌آورد و واسطه و دلال است که در بازار صادرات سود نصیبش می‌شود، ادامه می‌دهد: بهترین کار تشکیل اتاق کشاورزی در کشور است. وبا وجود تحریم‌ها، ما باید خودکفا شویم و به واردات نیاز نداشته باشیم. اما این‌که از یک سو واردات و از سوی دیگر صادرات داشته باشیم، توجیه‌پذیر نیست. شاید صادرات برنج ارزآور باشد، اما تنها واسطه‌ها هستند که از آن سود می‌برند. صادرات قابل‌توجهی نخواهیم داشت

فرامرز علی‌نیا، رئیس پیشین مؤسسه تحقیقات برنج، نیز درباره بحث صادرات برنج می‌گوید: ما در کشورمان توان صادرات برنج را به‌میزان زیاد نداریم و حتی شاید این مقدار به ۱۵۰ هزار تن هم نرسد.

وی در ادامه تصریح می‌کند: قسمتی از برنج مرغوب و ناب ما مشتری خارجی دارد و کشورهای عربی و کانادا تا حدودی این برنج را از ما می‌خرند؛ اما از آن‌جا که تولید برنج مرغوب برای ما گران تمام می‌شود، به‌جز کشورهای عربی، مشتری زیادی برایش نداریم. بنابراین نمی‌توان به میزان زیاد برنج صادر کرد که نگران آن باشیم.

علی‌نیا با اشاره به این‌که برنج باسماتی و برخی از برنج‌هایی که آمریکا تولید می‌کند با کیفیت بالا در دنیا عرضه می‌شود و ما نمی‌توانیم صادرکننده قَدَری در برنج باشیم، ادامه می‌دهد: هزینه تولید برنج برای ما بالاست و درنتیجه قیمت تمام‌شده آن نیز بالا می‌رود؛ این در حالی است که بهترین برنج در دنیا کیلویی ۱۰ هزار تومان هم نمی‌شود.

وی با اشاره به این‌که در شرایطی که دلار گران شده است، صادرات برای ما کمی به‌صرفه شده، ادامه می‌دهد: اگر این‌طور نبود نمی‌توانستیم برنج صادر کنیم و اما با همه این اوصاف مقدار برنج صادراتی نیز قابل‌توجه نخواهد بود. صادرات برنج را باید جدی گرفت

عزت‌الله یوسفیان ملا، نماینده مردم آمل و لاریجان درمجلس شورای اسلامی، نیز دراین خصوص می‌گوید: صادرات برنج داخلی را باید جدی گرفت. وی در ادامه می‌افزاید: گاهی اوقات برخی‌ها مدعی هستند که برنج در داخل کشور کم است و حتی مجبوریم به فکر واردات باشیم؛ اما باید بر این نکته تأکید کنم که نباید به‌بهانه کمبود برنج بحث صادرات را کنار بگذاریم؛ زیرا صادرات به کشاورز کمک می‌کند برنجی را که به‌دلیل زحمت زیاد قیمتش بالاست و کسی آن را از کشاورز نمی‌خرد، صادر کند و زحمتش به‌هدر نرود.

نماینده آمل در ادامه تصریح می‌کند: صادرات برنج می‌تواند در شرایط تحریم به نفع ما باشد و برای ما ارزآوری داشته باشد و قسمتی از مشکلات را در این دوران برطرف کند. صادرات برنج می‌تواند ارزآور باشد

مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج، نیز می‌گوید: بحث صادرات برنج مرغوب در همه کشورهای دنیا وجود دارد؛ یعنی بسیاری از کشورها برنج مرغوب و باکیفیت خود را در بسته‌بندی شکیل صادر می‌کنند و با ارزی که وارد کشورشان می‌شود، در تولید بیش‌تر این محصول سرمایه‌گذاری می‌کنند.

وی با مثال زدن از کشور هند اظهار داشت: بیش‌تر ما برنج هندی مصرف کرده‌ایم و می‌دانیم که هند یکی از صادرکنندگان بزرگ برنج دنیاست. این کشور برنامه‌ریزی کرده و بیش از ۱۰۰ میلیون تن برنج را هرساله به کشورهای دیگر صادر می‌کند و با پولی که از این صادرات به‌دست می‌آورد هم می‌تواند زمین زیر کشت برنج را گسترش دهد و هم از مازاد آن کارخانه‌های کشورش را تجهیز کند.

کشاورز در ادامه تصریح می‌کند: این موضوع بسیار اهمیت دارد و می‌تواند در بحث ارزآوری برای ما حائز اهمیت باشد؛ البته باید زیرساخت‌های آن به‌میزان بیش‌تری افزایش یابد. برای مثال می‌توان به تجهیز کارخانه‌های شالکوبی اهتمام بیش‌تری داشت تا ارزش‌افزوده آن افزایش یابد و دورریز برنج به کم‌ترین مقدار برسد.

وی با انتقاد از این‌که تولید برنج و شالکوبی آن در کشور ما در اولویت بخش کشاورزی قرار ندارد، خاطرنشان می‌کند: کشوری مانند هند روی صنعت برنج سرمایه‌گذاری کرده و نتیجه آن را هم می‌گیرد. حدود یک هزار کارخانه در این کشور فعالند و برنج را آماده و بسته‌بندی و برای صادرات آماده می‌کنند؛ اما در ایران وضع به‌گونه دیگری است و بیش از سه هزار شالکوبی در فصل غیربرداشت خاک می‌خورد یا به طویله حیوانات تبدیل می‌شود. درهرحال، بحث صادرات برنج موضوعی نیست که بتوان از کنار آن به‌سادگی گذشت. کارشناسان اقتصادی باید به این حوزه وارد شده و راهکار منطقی و درستی را در این خصوص ارائه دهند تا با برنامه‌ریزی درست، نه امنیت غذایی داخل را به خطر بیندازیم و نه بازارهای جهانی را از دست بدهیم.