شناخت ۱۰ گیاه دارویی بومی ایران برای درمان سوختگی

به گزارش واحد خبری سیده آمل  ، پوست از سه لایه‌ اپیدرم، میان درم و هیپودرم تشکیل‌شده است و به دلیل برخورداری از نقش محافظت، دفع مواد زائد و کمک به سنتز ویتامین D مهم‌ترین ارگان حسی است. ناهنجاری‌های ناشی از سوختگی سبب اختلال در عملکرد پوست می‌شوند. ترمیم این‌گونه ضایعات به نقش سلول‌های فیبروبلاست و بازسازی محیط خارج سلولی که حاوی مقدار زیادی کلاژن باشد، وابسته است.

یکی از علل عمده مرگ‌ومیر و ناتوانی‌ها در دنیا، سوختگی‌های پوسـت و ضـایعات حاصل از آن است. این‌گونه آسیب‌ها صرف‌نظر از مشکل درمان و هزینه آن‌ها، ممکن است به ناهنجاری‌های روانی ازجمله انزواطلبی و یا حتی افسردگی منجر شوند.

میـزان سوختگی در ایران نسبت به کشورهای دیگر دنیا نسبتاً بـالا بـوده و میزان کشندگی سوختگی حدودا ۲۸ تا ۳۴ درصد تعیین‌شده است.

استفاده از گیاهان دارویی بـه دلیـل عوارض جانبی کمتر، گوناگونی ترکیبات مؤثره موجـود در گیاهان و هزینه‌های اقتصادی پایین‌تر یکی از روش‌های مهم درمـانی در این زمینه است.

در این خصوص محققان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با بررسی مقالات منتشرشده از ابتدای سال ۱۹۵۳ تا سال ۲۰۱۶ میلادی به جستجوی کلیدواژه‌های سـوختگی، تـرمیم زخـم، گیاهـان دارویـی و نیـز ترکیبی با عناوین اثـر گیاهان دارویی برترمیم زخم سوختگی پرداختند.

به گفته افشار و همکاران، مجریان این پژوهش، ۱۰ گونه گیاهی یافت شده در این خصوص عبارت‌ از ابوخلسا، چای سبز، چای کوهی یا علف چای، گیاه آب‌بشقابی، تشنه‌داری، آلوئه‌ورا، به‌دانه، پنیرک صحرایی، گل همیشه‌ بهار و گیاه مورد است.

به‌عنوان نمونه گیاه ابوخلسا یـا هواچوبـه گیـاهی از تیـره گاوزبـان است که به‌عنوان ضدعفونی‌کننده مصرف می‌شود. روغن گیاه ابوخلسا برای بهبود سوختگی و جراحت‌های پوست مفید است.

همچنین عوامل نورونی و هورمونی زیادی در عصاره چای سبز (EGCG) با خاصیت آنتی باکتریال و ضدویروسی، نواحی زخم را در جهت تسریع التیام زخم تحت تأثیر قرار می‌دهند.

در این مطالعه مشخص شد گیاه آب بشقابی با توجه به اثرات برجسته‌تر در فعالیت ضدالتهابی، افزایش اپی‌تلیزاسیون، افزایش تکثیر فیبروبلاست‌ها، افزایش فعالیت‌های آنتی‌اکسیدان، سنتز کلاژن و رگ‌زایی اثر بیشتری بر روی روند ترمیم زخم سوختگی داشته است.

به نظر می‌رسد با بررسی و مقایسه جامع صورت گرفته بر روی خواص ترمیمی ۱۰ گیاه دارویی فلور ایران، با انجام مطالعات آزمایشگاهی بیشتر می‌توان از ترکیبات موجود در این گیاهان در روند ترمیم زخم سوختگی استفاده کرد.

قابل‌ذکر است نتایج پژوهش فوق به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در نشریه «دانشگاه علوم پزشکی گرگان» به چاپ رسیده است.