خدمت جدید روحانی به فرانسوی‌ها

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری سیده آمل ، تولید پژو ۲۰۰۸ صبح امروز با حضور رئیس جمهور در ایران خودرو آغاز شد تا فرانسوی‌ها از خوش خدمتی دولت یازدهم در روزهای پایانی این دولت نیز بی نصیب نمانند.

روحانی امروز اعلام کرد که پژو ۲۰۰۸ به صورت مشترک و با سرمایه‌گذاری ۵۰-۵۰ میان ایران و فرانسه تولید می‌شود.

این در حالی است که اطلاعات جدیدی در مورد میزان تحقق وعده فرانسوی‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران منتشر نشده و علاوه بر این،‌ با وجود اظهارات قبلی هاشم یکه زارع، مدیر عامل ایران خودرو مبنی بر تعیین غرامت ۴۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار یورویی بابت خروج یک شبه کارشناسان فرانسوی از ایران و وارد کردن خسارت ۸۰۰ میلیون یورویی ( ۳.۲ تریلیون تومانی) به کشورمان، تاکنون خبری از جبران این ضربه و پرداخت غرامت به ایران منتشر نشده است.

یکه زارع اواخر سال ۹۴ گفته بود: ۴۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار یورو خسارت مربوط به رفتار پژو در ایران به ایران خودرو پرداخت خواهد شد.

* به گزارش تحقیق و تفحص مجلس چقدر اهمیت داده شد؟

موضوع زیان ایران در اثر خروج یک شبه پژو از کشورمان در گزارش تحقیق و تفحص مجلس از شرکت‌های خودروساز نیز مورد توجه قرار گرفت و بر لزوم جبران این ضرر و زیان تأکید شد.

در متن گزارش تحقیق و تفحص از خودروسازان آمده بود: طبق قراردادی که در سال ۲۰۰۳ بین روسای جمهور ایران و فرانسه امضا و از سال ۲۰۰۴ اجرایی شد، شرکت پژو فعالیت خود را در ایران آغاز کرد، با وجود آنکه این قرارداد تا سال ۲۰۱۴ اعتبار داشت، مسئولان این شرکت فرانسوی ها حق نداشتند در هیچ تحریمی علیه ایران شرکت کنند، اما آنها زودتر از سایر کشورها در تحریم‌ها علیه ایران شرکت کردند و با زیر پا گذاردن مفاد این قرارداد، کشورمان را ترک کردند.

در ادامه این گزارش آمده بود: شرکت پژو از ابتدای سال ۱۳۹۱ همکاری خود را با ایران قطع و به دنبال آن، شرکت ایران خودرو از ناحیه توقف ارسال قطعات متحمل خسارت‌های سنگینی شد و عرضه خودرو به بازار توسط این شرکت به شکل قابل توجهی کاهش یافت. ایران در این سال از نظر حجم پس از فرانسه، دومین بازار بزرگ پژو بوده است. پس از اینکه پژو در فوریه سال ۲۰۱۲ ارسال محموله‌های خود را به ایران متوقف کرد، فروش این خودروساز در ایران ۶۸ درصد کاهش یافت و به ۱۴۵ هزار دستگاه خودرو رسید.

تهیه کنندگان گزارش تحقیق و تفحص از خودروسازان تأکید کردند: پیگیری تعیین میزان واقعی و نحوه جبران خسارت‌های وارده ناشی از عدم اجرای تعهدات توسط شرکت پژو فرانسه از مطالبات جدی هیأت تحقیق و تفحص است. لازم به ذکر است که مدیر عامل وقت شرکت ایران خودرو اعلام کرده که این خسارت ممکن است از طریق امتیازاتی که ما از پژو خواهیم گرفت، خود به خود جبران شود!

به این ترتیب باید دید در حضور دوباره پژو در ایران تا چه حد به گزارش تحقیق و تفحص مجلس توجه شده است؟

* ابهام در سرمایه‌گذاری پژو در ایران

ابهام دیگری که در مورد حضور دوباره پژو در ایران مطرح است، به سرمایه‌گذاری این شرکت در کشورمان مربوط است تا فرانسوی‌ها بار دیگر به بهانه‌ای مانند تحریم یا هر اتفاق دیگری از انجام تعهدات خود در قبال مردم ایران شانه خالی نکنند و ضرر مالی بالایی را به کشور وارد نکنند.

یکه زارع مدیرعامل ایران خودرو پیشتر از سرمایه‌گذاری ۲۵۰ میلیون یورویی پژو در ایران خبر داده و گفته بود: پرداخت خسارت از سوی پژو هیچ ربطی به رقم سرمایه‌گذاری این شرکت در ایران ندارد.

یکه زارع همچنین بهمن سال گذشته، میزان سرمایه‌گذاری انجام شده توسط پژو در ایران را ۵۰ میلیون یورو عنوان کرده و به فارس گفته بود: تا به حال ۱۰۰ میلیون یورو از سرمایه‌گذاری مشترک ایران خودرو و پژو محقق شده که ۵۰ میلیون یورو سهم پژو و به همین میزان نیز سهم ایران‌ خودرو بوده است.

در این شرایط اطلاعات بیشتری از میزان و نحوه سرمایه‌گذاری پژو در ایران منتشر نشده و این قرارداد همچنان محرمانه باقی مانده است.

پژو فرانسه پس از دو دهه مونتاژکاری در ایران، حدود پنج سال پیش به بهانه تحریم‌ها یک شبه از ایران خارج شد. پس از گذشت چهار سال از این اتفاق، رییس جمهور سال گذشته با سفر به فرانسه مجوز بازگشت دوباره فرانسوی‌های سودجو را به ایران صادر کرد.

در این راستا قرارداد حضور دوباره پژو در ایران به شرط برخورداری فرانسوی‌ها از سهم ۲ میلیون دستگاهی به ارزش ۸۰۰ میلیون یورو در بازار خودرو ایران امضا شد. در این میان، مدیران شرکت پژو هنوز نیامده برای ایرانی ها شرط گذاشته و گفتند که فروش محصولاتشان در ایران باید به سطح فروش سال ۲۰۱۱ برسد، یعنی میزان فروش را طی دو سال به سالانه ۱.۶ میلیون دستگاه خودرو و تا سال ۲۰۲۰ به ۲ میلیون دستگاه خودرو در سال برسانند.

بر این اساس قرار شد پژو ۲۰۸، پژو ۲۰۰۸ و پژو ۳۰۱ در ایران تولید و عرضه شوند.

* اما و اگرهای داخلی‌سازی قطعات

خط تولید پژو ۲۰۰۸ در ایران در حالی امروز به بهره‌برداری رسیده که حرف و حدیث‌های مختلفی در مورد داخلی سازی قطعات محصولات تولیدی پژو در ایران مطرح بود و این مسئله مورد انتقاد قطعه‌سازان کشور نیز قرار گرفت.

هر چند در ابتدا اعلام شد که میزان داخلی‌سازی محصولات پژو در سال اول ۴۰ درصد و بعد از ۴ سال به ۷۰ درصد می‌رسد، اما پس از مدتی مسئولان وزارت صنعت از شروع تولید محصولات جدید پژو در ایران با داخلی سازی ۲۰ درصدی خبر دادند که این موضوع مورد انتقاد قطعه‌سازان و همچنین کارشناسان صنعت خودرو قرار گرفت.

مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه‌سازان آبان سال گذشته در این مورد گفت که در جلسه با تاوارس مدیر عامل پژو سیتروئن صریح و رک به او گفتیم که اگر مونتاژ خودروهای پژو در ایران با داخلی‌سازی کمتر از ۴۰ درصد صورت گیرد، جلوی این تولید را خواهیم گرفت و موضوع را از طریق وزیر صنعت و رئیس سازمان گسترش پیگیری خواهیم کرد.

وی گفته بود که به تاوارس گفتیم که شما در ایران بسیار بدنام هستید و او نیز پاسخ داد که قصد داریم این روال را تغییر دهیم.

بیگلو اواخر سال گذشته با بیان اینکه داخلی سازی ۷۰ درصدی محصولات پژو در طول ۳ سال بعید است، گفته بود: پژو برای داخلی‌سازی قطعات های‌تک، موتور و گیربکس مذاکره‌ای با قطعه‌سازان ایرانی نداشته و فقط برای تولید قطعات بسیار ساده مکانیکال و الکتریکی معمولی از ما استعلام گرفته است.

به گفته وی، داخلی‌سازی ۴۰ درصدی از طریق تریم و بدنه خودرو فایده‌ای برای قطعه‌سازان ایرانی نخواهد داشت، بلکه باید داخلی سازی قطعات مهم و اصلی صورت گیرد.

دبیر انجمن قطعه‌سازان گفته بود: نسبت به موضوع داخلی سازی محصولات پژو خوشبین نیستیم و بعید می‌دانیم که طی ۳ سال به داخلی‌سازی ۷۰ درصدی برسیم.

در این میان باید به این نکته نیز توجه داشت که در زمان خروج پژو از ایران، میزان وابستگی ایران خودرو به قطعات پژو بیش از ۳۰ درصد بود که کم کم برای سمت داخلی سازی این قطعات اقدام شد و در کمتر از یک سال، وابستگی به پژو قطع و تولید پژو ۲۰۶ مجدداً از سر گرفته شد.

طبق بحث‌های مطرح شده تاکنون نیز پژو قرارداد قابل توجهی با قطعه سازان ایرانی منعقد نکرده است.

* سنگ‌اندازی ۲۳ ساله فرانسوی‌ها پیش پای صنعت خودرو ایران

عملکرد ۲۳ ساله پژو در ایران نشان داد که مدیران فرانسوی در مورد داخلی‌سازی موتور و همچنین قطعات حساس محصولاتش در ایران سنگ‌اندازی می‌کردند و نمی‌گذاشتند در این بخش‌ها خودکفایی صورت گیرد.

در چنین شرایطی اطلاعات مشخصی در خصوص سهم قطعه‌سازان ایرانی در تولید محصولات جدید پژو در ایران وجود ندارد و مشخص نیست فرانسوی‌ها تا چه اندازه به قطعه‌سازان ایرانی میدان خواهند داد و آیا داستان واردات ابتدایی ترین قطعات پژو مانند پیچ و مهره تکرار خواهد شد؟

این در شرایطی است که به گفته کارشناسان صنعت خودرو تجربه نشان داده که هزینه‌ تولید محصول پژو در ایران، دو برابر طراحی و تولید یک خودرو داخلی است.

به گفته این کارشناسان، اگر سرمایه‌گذاری که برای تولید پژو ۲۰۶ صندوق‌دار صورت گرفت، برای طراحی و تولید محصولی مانند رانا انجام می‌شد، دو محصول جدید داخلی در کشور به تولید می‌‌رسید.

در سال‌های گذشته برای تولید پژو ۲۰۶ صندوق‌دار ۲۳۰ میلیارد تومان هزینه شد که اگر این سرمایه‌گذاری برای توسعه برند ملی صورت می‌گرفت، علاوه بر تولید خودروی داخلی، به جای یک خودرو، ۲ یا ۳ محصول در کشور تولید می‌شد.

به این ترتیب خط تولید پژو ۲۰۰۸ در حالی طی روزهای پایانی دولت افتتاح شد که همچنان ابهام زیادی در مورد بازگشت دوباره فرانسوی‌ها به ایران و جبران زیان های قبلی ایجاد شده برای کشورمان مطرح است.

در عین حال طی ۴ سال اخیر ایران خودرو محصول جدیدی را به بازار عرضه نکرده و در زمینه افزایش کیفیت محصولات نیز اقدام خاصی صورت نگرفته که نارضایتی مشتریان گویای این مسئله است.

در نهایت با روند مونتاژکاری که در صنعت خودروسازی در پیش گرفته شده شاهد تعطیلی برخی کارخانه‌های قطعه سازی در کشور هستیم که بی کاری کارگران را نیز در پی داشته است.